بسم الله الرحمن الرحیم

امام باقر(ع) فرماید:

چون خدا عقل را افرید از او بازپرسى کرده باو گفت پیش اى پیش امد، گفت باز گرد، بازگشت، فرمود بعزت و جلالم سوگند مخلوقى که از تو به پیشم محبوب‏تر باشد نیافریدم و ترا تنها بکسانیکه دوستشان دارم بطور کامل دادم. همانا امر و نهى کیفر و پاداشم متوجه تو است.
شرح :
مراد بعقل چنانچه از جمیع روایات این باب استفاده مى‏شود همان قوه تشخیص و ادراک و وادار کننده انسان به نیکى و صلاح و باز دارنده او از شر و فساد مى‏باشد چنانچه در روایت سوم عقل وسیله پرستش خدا و بدست اوردن بهشت معرفى شده و در حدیث چهارم 75 خاصیت و اثر ان بنام لشکر عقل توضیح داده شده است پس عاقل کامل کسى است که ان اثر در او باشد، و مراد به پیش امدن و بازگشتن عقل این است که این موجود در برابر او امر و نواهى خالقش کاملا منقاد و مطیع است و جمله اخر حدیث در روایات دیگر توضیح داده مى‏شود که کیفر پاداش مردم در روز جزا به مقدار عقل ایشانست.

منبع: اصول کافی ، کتاب عقل و جهل